موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني

مشخصات سند
نظرات

نويسنده ابوالفضل معصوم‌زاده زواره
تاييد كننده محمدرضا سعادت
ويرايشگر
ناشر موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني
كد AN-94-XXX-143
زمان انتشار دي 1392
شماره ثبت 3153 1392/10/22

برای دریافت فایل ثبت نام کرده و یا وارد شوید

گزارش به بررسی وضعیت صنعت فولاد ایران از دیدگاه بیزنس مانیتور پرداخته است و وضعیت این صنعت را با وجود اعمال تحریم‌های بین‌المللی و بحران اقتصادی داخلی مورد بررسی قرار داده است. در این گزارش جزئیات آخرین تحولات این صنعت را با توجه به تلاش و هدفگذاری ایران برای افزایش ظرفیت تولید فولاد کشور از 20 میلیون تن در سال 2013 به 55 میلیون تن در سال 2025 و همچنین 3 برابر نمودن ظرفیت ذوب آلومینیوم و رسیدن به 1.5 میلیون تن در سال، مورد بررسی دقیق‌تری قرار داده است. هر چند توقف تجارت خارجی ایران با دنیای خارج تأثیرات منفی بر صنعت فولاد گذاشته، در عین حال این اتفاق موجب محدودیت و کاهش قابل توجه واردات نیز شده است. در هر صورت، مشکلات و نقائص صنعت داخلی در برخی از بخش‌های بازار این پیام را با خود به همراه دارد که به رغم کاهش مصرف، ایران نخواهد توانست به اهداف خود دست پیدا کرده و پاسخگوی نیازهایش باشد. در 11 ماهه نخست سال 2012 تولید فولاد خام نسبت به سال گذشته 1/11 درصد افزایش یافته و به رقم 13.27 میلیون تن رسیده است؛ این رقم نشان‌دهنده یکی از بالاترین نرخ‌های رشد در جهان (در کنار ترکیه) است. علیرغم این رشد قابل توجه، به دلیل وجود مشکلات زیرساختی و کمبود ظرفیت تولید شمش و میلگرد، کشور هنوز برای پاسخگویی به بازار، وابسته به واردات (عمدتاً از ترکیه) است. در عین حال، رشد تولید محصولات فولادی به طور قابل توجهی کاهش یافته که با ظرفیت‌های موجود تولید فولاد خام، کشور به اندازه کافی قادر به تأمین صنایع پایین دستی نبوده و در نتیجه وابستگی به منابع وارداتی تشدید شده است. این نقاط ضعف همچنان به قوت خود باقی خواهند ماند، و در عین حال وجود تقاضای یکنواخت و ثابت داخلی تحت فشار تقاضای صنایعی همچون اتومبیل‌سازی، که خود با کاهش شدید تقاضای داخلی مواجه هستند، تشدید می‌شوند. در میان مدت، ایران چاره‌ای جز تأکید بر صادرات نخواهد داشت، با وجود اینکه شرایط برای فروش در بازارهای خارجی سخت‌تر خواهد بود. تجارت ایران تحت فشار شدید تحریم‌های بین‌المللی است و این در حالی است که کشور ناگزیر به انجام نمایشی استراتژیک برای پاسخگویی به تقاضای داخلی و حفظ رشد بالای تولیدی است که در چند سال گذشته داشته است. تولید فولاد ایران در سال‌های 2010 و 2011 به ترتیب 8.7 و 10 درصد رشد داشته، و پیش‌بینی می‌شود این رشد بالا در یکی دو سال آینده ادامه داشته باشد؛ با این حال، سرعت این رشد از سال 2014 به تدریج کاهش خواهد یافت. وضعیت سیاسی کشور پویایی تجارت را به شدت تحت تأثیر قرار داده و تأثیر منفی اوضاع سیاسی بر واردات و صادرات فولاد بدان معنی است که صنعت داخلی باید به دنبال راهی برای اطمینان از برآوده ساختن تقاضا بوسیله افزایش تولید و استفاده از ذخایر باشد تا خلأ ایجاد شده در عرضه -که توسط واردات برآورده می‌شود را پر نماید. قبل از تشدید تحریم های بین المللی اعمال شده بر ایران، مقدار قابل توجهی از صادرات کشور به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بود، با این حال، شرکت های حاضر در حوزه خلیج فارس به دنبال افزایش تقاضای پایدار در منطقه به طور همزمان ظرفیت خود را به شدت افزایش داده‌اند. این به معنای کاهش شدید قیمت فولاد در ایران، در صورت تلاش شرکت‌های تولیدکننده برای تخلیه ذخایر فولاد خود و فروش آن با قیمت های پایین‌تر، خواهد بود. چشم انداز بخش‌هایی که به شدت نیازمند محصولات فلزی هستند به طور خاص ساخت و ساز، زیرساخت‌ها و خودرو- نشان دهنده رشد منفی آنهاست، و این به معنی وجود موانع بیشتری برای رشد صنایع فلزی ایران است.