موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني

مشخصات سند
نظرات

نويسنده میرعبداله حسینی
نويسنده بهرام امیراحمدیان
نام نشريه نشریع علمی پژوهشی مطالعات کشورها
كد نشريه NA-03-XXX-010
زمان انتشار تير 1403
شماره نشريه دوره 2، شماره 1، بهار 1403
صاحب امتياز
زبان

یکپارچگی اقتصادی؛ منطقه‌گرایی؛ همگونی اقتصادی؛ همگرایی تجاری؛ سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و ایران

برای دریافت فایل ثبت نام کرده و یا وارد شوید

منطقه‌گرایی در تحقق اهداف توسعه، این ضرورت را برای ایران ایجاد کرده تا با نگاهی عمل‌گرایانه در اولویت‌ها و نتایج راهبردی همکاری با بلوک‌های فعال در منطقه تصمیم¬گیری و انتخاب نماید. در مقاله حاضر تلاش شده است تا با بهره‌گیری از چارچوب تئوریک «منطقه‌گرایی» و همگرایی‌ها ذیل اتحادهای منطقه‌ای در پاسخ به این پرسش که از شکل‌گیری اکو تاکنون، «همگونی‌ شاخص‌های اقتصادکلان» و «همگرایی تجارت درون ‌و فرا¬منطقه‌ای» با رویکرد روش پژوهش تحلیل محتوا مورد کاوی تطبیقی در این نهاد منطقه‌ای محقق شده است؟ این فرضیه مطرح است که «با وجود اهداف کاملا اقتصادی اکو، همگونی اقتصادی و همگرایی تجاری در اکو محقق نشده و از وضع مطلوب، فاصله دارد». مطالعه‌ حاضر در راستای ارایه پاسخ به این پرسش‌ها است که چه ارزیابی از عملکرد گذشته و دورنمای تجارت درون منطقه ای و فرامنطقه‌ای اکو و جایگاه ایران است؟ و آیا با گذشت 4 دهه از شکلگیری اکو و الحاق تعدادی از کشورها به آن و افزایش اعضا، تغییر و تحولات تجاری اعضا ناشی از اثر ایجاد تجارت بوده است یا انحراف تجارت؟ هدف اصلی مقاله، ارزیابی کارآمدی و موفقیت یکپارچگی و همگرایی اقتصادی اکو و ایران است. برای این منظور، دو معیار عمده همگرایی منطقه‌ای «همگونی‌‌ شاخص‌های اقتصادی» و «درجه همگرایی تجارت» برای اکو و 10 عضو آن طی دوره 2022-2001 مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد طی دوره مورد مطالعه، شکاف و دامنه پراکنش درآمد سرانه برای برخی کشورها روبه کاهش ‌و برای برخی دیگر تغییرمعنی‌داری نکرده است ‌‌و همگونی شاخص‌های توسعه برای تمامی اعضای اکو در بلندمدت همگرا نبوده است. همچنین، نتایج مطالعه نشان می‌دهد که طی دوره مورد مطالعه، افزایش سهم تجارت درون‌منطقه‌ای سازمان و ایران همسو با توسعه تجارت نبوده است ‌و توسعه و تعمیق تجارت درون¬منطقه‌ای نه‌تنها به توسعه تجارت ایران منجر نشده، بلکه به انحراف تجارت نیز انجامیده است. تحلیل نتایج حاکی است که عدم توسعه تجارت درون¬منطقه‌ای ناشی از ساختار تجاری ضعیف ایران است ‌و هم‌اکنون امکان توسعه تجارت درون‌منطقه‌ای ‌و همگرایی ایران با سازمان ضعیف به نظر می‌رسد. با توسعه و ارتقای ساختار اقتصادی - تجاری ایران و ارتقای مزیت‌های نسبی به مزیت‌های رقابتی، امکان بهره¬گیری از منافع همگرایی فراهم می‌شود.